Neurologia Praktyczna, 4/2019

Postępy neurologii praktycznej

  • Zaburzenia depresyjne u pacjentów neurologicznych
Artykuły tłumaczone
  • Interwencje w zakresie funkcji poznawczych w chorobie Alzheimera i chorobie Parkinsona: ujawniane mechanizmy i rola obrazowania
  • Nadwrażliwość na gluten i padaczka: przegląd systematyczny
  • Leczenie postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii
Omówienia
  • Omówienie interesujących doniesień kazuistycznych i klinicznych
  • Wpływ picia kawy na kontrolę napadów padaczkowych – przegląd danych przedklinicznych i klinicznych
Ogólne problemy praktyki lekarskiej
  • Stosowanie leków poza rejestracją (off-label). Warunki i zasady stosowania. Część II
Co warto przeczytać, co warto mieć w bibliotece
Kalendarium konferencji naukowych
Program edukacyjny – Neurologia Praktyczna

Wersja drukowana:

Cena: 22.00 PLN

Wersja eBook:

Cena: 22.00 PLN

Postępy neurologii praktycznej

Zaburzenia depresyjne u pacjentów neurologicznych

Depression in the group of neurological patients
Łukasz Święcicki

Artykuły tłumaczone

Interwencje w zakresie funkcji poznawczych w chorobie Alzheimera i chorobie Parkinsona: ujawniane mechanizmy i rola obrazowania
Cognitive interventions in Alzheimer’s and Parkinson’s diseases: emerging mechanisms and role of imaging
Curr Opin Neurol 2016; 29: 405-411
Komentarz: Prof. dr hab. n. med. Konrad Rejdak

Nadwrażliwość na gluten i padaczka: przegląd systematyczny
Gluten sensitivity and epilepsy: a systematic review
J Neurol 2019; 266: 1557-1565
Komentarz: Dr hab. n. med. Rafał Rola, prof. WIML

Leczenie postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii
Treatment of progressive multifocal leukoencephalopathy
J Neurol 2019; 266: 2587-2589

Omówienia

Omówienie interesujących doniesień kazuistycznych i klinicznych
Anna Cisowska-Maciejewska, Piotr Sokołowski

Wpływ picia kawy na kontrolę napadów padaczkowych – przegląd danych przedklinicznych i klinicznych
Influence of drinking coffee on epilepsy seizures – review of experimental and clinical data
Marcin Kopka

Ogólne problemy praktyki lekarskiej

Stosowanie leków poza rejestracją (off-label). Warunki i zasady stosowania. Część II
Rafał Patryn

Co warto przeczytać, co warto mieć w bibliotece
Kalendarium konferencji naukowych
Program edukacyjny – Neurologia Praktyczna

Zaburzenia depresyjne u pacjentów neurologicznych
Depression in the group of neurological patients
Łukasz Święcicki
 
Streszczenie
W artykule przedstawiono podstawowe zasady rozpoznawania depresji. Omówiono występowanie zaburzeń depresyjnych w wybranych grupach chorób neurologicznych. Opisano podstawowe zasady leczenia depresji w tej grupie pacjentów.
Słowa kluczowe: depresja, zaburzenia afektywne, choroby neurologiczne

Abstract
The article presents the basic principles of diagnosing depression. The occurrence of depressive disorders in selected groups of neurological diseases was discussed. Basic principles of depression treatment in this group of patients were also presented.
Keywords: depression, affective disorders, neurological disorders

 
Interwencje w zakresie funkcji poznawczych w chorobie Alzheimera i chorobie Parkinsona: ujawniane mechanizmy i rola obrazowania
Tłumaczenie artykułu:
Cognitive interventions in Alzheimer’s and Parkinson’s diseases: emerging mechanisms and role of imaging

Cel przeglądu. Ostatnio dyskutuje się na temat braku istotnych dowodów naukowych dotyczących skuteczności interwencji w zakresie funkcji poznawczych. Celem tego badania jest przegląd obecnych metod interwencji w zakresie funkcji poznawczych w chorobie Alzheimera i Parkinsona, przedstawienie ujawnianych mechanizmów i omówienie roli obrazowania w planowaniu skutecznych interwencji.
Najnowsze odkrycia. Wydaje się, że interwencje w zakresie funkcji poznawczych są obiecującą metodą leczenia chorób Alzheimera i Parkinsona. Chociaż możliwości realizacji takich interwencji wykazano w łagodnych zaburzeniach poznawczych, wczesnym okresie choroby Alzheimera i łagodnym do umiarkowanego okresie zaawansowania choroby Parkinsona, nadal istnieje potrzeba przeprowadzenia badań dotyczących długotrwałej skuteczności i mechanizmów będących podstawą tych interwencji.
Podsumowanie. Istnieje potrzeba przeprowadzenia rygorystycznych badań naukowych w celu potwierdzenia w próbach klinicznych skuteczności interwencji w zakresie funkcji poznawczych. Przyszłe badania odniosłyby dużą korzyść z włączenia do ich protokołów powtarzanego okresowo obrazowania. Badanie obrazowe może być użyte w celu wykazania skuteczności i poznania mechanizmów przez pomiary zmian w mózgu w okresie interwencji. Może być ono również zastosowane do określenia czynników biologicznych i tych związanych z chorobą, które mogą wpływać na reakcję na leczenie, czyli czynników modyfikujących efekty leczenia. Rozważenie wpływu czynników modyfikujących spodziewany efekt pozwoli również z większą czułością zmierzyć reakcję na leczenie w zakresie biomarkerów i funkcji poznawczych oraz pomoże w zaplanowaniu prób klinicznych dających lepsze wyniki
Słowa kluczowe: choroba Alzheimera, trening funkcji u pacjentów. poznawczych, obrazowanie, neuroplastyczność, choroba Parkinsona
Keywords: Alzheimer’s disease, cognitive training, imaging, neuroplasticity, Parkinson’s
disease

 
Nadwrażliwość na gluten i padaczka: przegląd systematyczny
Tłumaczenie artykułu:
Gluten sensitivity and epilepsy: a systematic review

Streszczenie
Cel. Zadaniem tego przeglądu systematycznego było ustalenie częstości występowania padaczki u pacjentów z chorobą trzewną (coeliac disease – CD) lub nadwrażliwością na gluten (gluten sensitivity – GS) i odwrotnie, a także scharakteryzowanie fenomenologii zespołów padaczkowych występujących u tych pacjentów.
Metodologia. W bazie danych PubMed przeprowadzono systematyczne, komputerowe przeszukiwanie piśmiennictwa. Wyodrębniono informacje dotyczące częstości występowania, cech demograficznych i fenomenologii padaczki.
Wyniki. Padaczka występuje 1,8 raza częściej u pacjentów z CD w porównaniu z populacją ogólną. CD jest ponad 2 razy częstsza u pacjentów z padaczką w porównaniu z populacją ogólną. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań w celu oceny częstości występowania GS w padaczce. Dane wskazują na to, że częstość występowania CD lub GS jest wyższa w poszczególnych zespołach padaczkowych, w tym dziecięcej padaczce częściowej z napadami z okolicy potylicznej, u dorosłych pacjentów z aktywacją wyładowań po wyłączeniu widzenia centralnego i fiksacji wzroku (fixation off sensitivity – FOS) i u osób z padaczką płata skroniowego (temporal lobe epilepsy – TLE) ze stwardnieniem hipokampa. Szczególnie ciekawym obrazem klinicznym padaczki w kontekście schorzeń związanych z glutenem jest zespół choroby trzewnej, padaczki i zwapnień mózgowych (coeliac disease, epilepsy and cerebral calcification – CEC), często opisywany w piśmiennictwie. Dieta bezglutenowa (gluten-free diet – GFD) jest skuteczna w leczeniu padaczki w 53% przypadków; powoduje zmniejszenie częstości napadów lub umożliwia zmniejszenie dawek leków przeciwpadaczkowych albo nawet odstawienie tych leków.
Wniosek. Pacjentów z padaczką o nieznanej etiologii powinno się przebadać w kierunku serologicznych markerów GS, gdyż mogą oni odnieść korzyść z zastosowania GFD.
Słowa kluczowe: CEC, CD, dotyczący celiakii, trzewny, padaczka, gluten
Keywords: CEC, CD, coeliac, celiac, epilepsy, gluten

 
Leczenie postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii
Tłumaczenie artykułu:
Treatment of progressive multifocal leukoencephalopathy

Postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia (progressive multifocal leukoencephalopathy – PML) jest szybko rozwijającą się chorobą ośrodkowego układu nerwowego, spowodowaną przez poliomawirus JC (John Cunningham virus – JCV). Przeciwciała przeciwko JCV są obecne u znacznego odsetka populacji na całym świecie, a infekcja ma często niemy lub łagodny przebieg kliniczny. U osób w stanie immunosupresji może dojść do reaktywacji zakażenia JCV, wtedy większość narządów nie ulega uszkodzeniu, z wyjątkiem mózgu, gdzie w obrębie oligodendrocytów dochodzi do namnażania się wirusa, lizy komórek, a w rezultacie – postępującej dysfunkcji ruchowej, deficytów poznawczych i zaburzeń widzenia. Mimo że dostępnych jest kilka metod leczenia PML, zwłaszcza jeśli rozpoznanie ustalono wcześnie, choroba charakteryzuje się całkowitą śmiertelnością wynoszącą 30-50% i dużym odsetkiem powikłań.
 
 
Wpływ picia kawy na kontrolę napadów padaczkowych – przegląd danych przedklinicznych i klinicznych
Influence of drinking coffee on epilepsy seizures – review of experimental and clinical data
Marcin Kopka

Streszczenie
Kofeina (1,3,7-trimetyloksantyna) jest najczęściej przyjmowaną substancją psychoaktywną na świecie. Szacuje się, że średnie jej spożycie wynosi około 300 mg/dobę. Padaczka jest przewlekłym schorzeniem charakteryzującym się występowaniem nawracających napadów padaczkowych. Dotyka około 1% ludzi, co czyni ją jedynym z najczęstszych schorzeń neurologicznych na świecie. W piśmiennictwie opublikowano kilka przypadków, w których sugerowano, że kofeina wywoływała napady padaczkowe zarówno u chorych na padaczkę,
jak i bez padaczki w wywiadzie. Czy picie kawy ma wpływ na kontrolę napadów padaczkowych? Celem pracy jest przedstawienie obecnej wiedzy dotyczącej wpływu kofeiny na kontrolę napadów padaczkowych. Dokonano przeglądu piśmiennictwa i wybrano artykuły dotyczące istotnie tego tematu. Wyniki badań przedklinicznych sugerują, że kofeina zwiększa podatność na występowanie napadów padaczkowych, chociaż w niektórych przypadkach przewlekłe przyjmowanie kofeiny mogło chronić przed występowaniem napadów. Wykazano
również, że kofeina zmniejsza skuteczność niektórych klasycznych i nowych leków przeciwpadaczkowych (szczególnie topiramatu). Nie jest jasne, jak wyniki badań przedklinicznych mogą wpłynąć na praktykę kliniczną. Dostępne badania kliniczne dotyczące
związku między kofeiną a padaczką są ograniczone. W ciągu ostatnich dwóch dekad opublikowano trzy duże badania. W jednym badaniu obserwacyjnym nie stwierdzono znaczącego wzrostu spożycia kofeiny w dniu poprzedzającym napad w stosunku do dnia
wolnego od napadu, natomiast w kolejnych badaniach kwestionariuszowych nie wykazano istotnego związku między przyjmowaniem kofeiny przez kobietę w ciąży a ryzykiem wystąpienia drgawek gorączkowych u jej dziecka w ciągu pierwszych 3 miesięcy życia. Ogólnie wyniki badań klinicznych nie potwierdziły, że spożycie kofeiny zwiększa ryzyko napadów.
Słowa kluczowe: padaczka, kofeina, napady padaczkowe

Abstract
Caffeine (1,3,7-trimethylxanthine) is the most widely used psychoactive substance in the world. It is estimated that its average intake is around 300 mg/day. Epilepsy is a chronic disorder characterized by recurrent seizures. It affects about 1% people, making it one of the most common neurological diseases worldwide. In the literature several case studies were published in which caffeine seemed to trigger seizures in people with and without epilepsy. Does drinking coffee affect the control of seizures? The aim of this study is to present the
current state of knowledge about the influence of caffeine consumption on the control of seizures. In order to present the most relevant articles on the topic, a literature review has been performed. Preclinical studies suggest that caffeine may increase seizure susceptibility. However in some cases, chronic use of caffeine may protect against seizures. It was also shown that caffeine reduces the protective activity of some classic and newer antiepileptic drugs (especially topiramate). It is unclear how these findings from preclinical studies can be translated to the clinical practice. The existing clinical studies on the relationship between caffeine and epilepsy are sparse. In the last two decades three large studies were published. In one observational study no significant increase of caffeine intake between seizure-free day
and the day prior to the seizure was found. In another questionnaire studies there was no significant association between maternal caffeine intake and the risk of febrile seizures in the first three months of child’s life. Overall the results of clinical studies did not confirm that intake of caffeine increases the risk of seizures.
Keywords: epilepsy, caffeine, seizures