Neurological involvement in Sjögren’s syndrome

Marta Domżalska, Mariusz Wiglusz, Magdalena Chylińska, Mariusz Siemiński, Zenobia Czuszyńska, Zbigniew Zdrojewski

 

W artykule podsumowano aktualną wiedzę na temat neurologicznych i psychiatrycznych objawów występujących w pierwotnym zespole Sjögrena (pZS), ich patofizjologię, diagnostykę i leczenie. Pierwotny zespół Sjögrena to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która zajmuje głównie gruczoły wydzielania zewnętrznego, co klinicznie charakteryzuje się suchym zapaleniem rogówki i suchością jamy ustnej. Częstość występowania objawów neurologicznych i psychiatrycznych w pZS jest bardzo zróżnicowana i waha się od 6% do 70%. Przebieg i nasilenie objawów mogą mieć charakter łagodny i samoograniczający się lub postępujący, co prowadzi do powstania trwałych deficytów. W praktyce przypadki ciężkiego, rozlanego zajęcia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są rzadkie, natomiast dość często spotyka się uszkodzenia nerwów obwodowych.

This review summarizes our current knowledge in neurological and psychiatric manifestations of primary Sjogren’s syndrome (PSS), their pathophysiology, diagnostics and treatment. PSS is a chronic systemic autoimmune disease that mainly aff ects exocrine glands which is clinically characterized by keratoconjunctivitis sicca and xerostomia. Prevalence of neurological and psychiatric manifestations in PSS varies widely from 6% to 70%. Course and severity of symptoms may be mild and self-limiting or progressive, resulting in long-lasting deficits.In practice, cases of severe, diff use CNS involvement is rare, but peripheral neuropathies are quite often.

Słowa kluczowe: pierwotny zespół Sjögrena, zajęcie układu nerwowego, ośrodkowy układ nerwowy, obwodowy układ nerwowy, objawy psychiatryczne

Key words: primary Sjögren’s syndrome, neurological involvement, central nervous system, peripheral nervous system, psychiatric symptoms

Current symptomatology in multiple sclerosis and neuromyelitis optica

Wprowadzenie i cel pracy. Dla stwardnienia rozsianego (multiple sclerosis – MS) charakterystycznych jest wiele objawów podmiotowych i przedmiotowych, takich jak objaw Lhermitte’a, objaw Uhthoff a i bolesne skurcze toniczne. Zapalenie rdzenia i nerwów wzrokowych (neuromyelitis optica – NMO) jest odrębną chorobą zapalną ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i większość postaci MS zajmujących nerwy wzrokowe oraz rdzeń jest uważana za NMO. Niniejsze badanie koncentruje się na ocenie częstości występowania u pacjentów z NMO i MS objawów podmiotowych i przedmiotowych uważanych wcześniej za charakterystyczne dla MS.

1. Kolejnych pacjentów NMO-plus pochodzenia japońskiego [NMO (n = 30) lub z NMO o niepełnym spektrum klinicznym (n = 18)] oraz pacjentów z MS (n = 128) leczonych w Chiba University Hospital w latach 2011-2012 oceniano pod kątem częstości występowania objawów podmiotowych i przedmiotowych charakterystycznych dla MS. Do identyfikacji czynników odróżniających NMO-plus od MS zastosowano analizę regresji logistycznej.
2. Analiza jednej zmiennej ujawniła, że napadowe skurcze toniczne, objaw Lhermitte’a, uporczywy ból, zmęczenie i opasujące zaburzenia czucia na tułowiu (girdle sensation) występowały częściej u pacjentów z NMO-plus niż u chorych na MS. Analiza wieloczynnikowej regresji logistycznej wykazała, że napadowy świąd, objaw Uhthoffa, objaw Lhermitte’a i opasujące zaburzenia czucia na tułowiu były bardziej charakterystyczne dla NMO-plus niż dla MS.
3. Wiele klasycznych objawów podmiotowych i przedmiotowych MS występuje częściej u pacjentów z NMO niż z MS, co może być spowodowane przez różnice w nasileniu stanu zapalnego oraz lokalizacji i rozległości zmian demielinizacyjnych.

Słowa kluczowe: stwardnienie rozsiane, zapalenie rdzenia i nerwów wzrokowych, objawy napadowe, symptomatologia

Imaging-based management of acute ischemic stroke patients: current neuroradiological perspectives

 

Postępy w opartym na obrazowaniu leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu dostarczają obecnie kluczowych informacji dotyczących rdzenia zawału, penumbry niedokrwiennej/stopnia rozwinięcia dróg krążenia obocznego, niedrożności naczynia oraz zakrzepu, które umożliwiają wybór najlepszych kandydatów do leczenia reperfuzyjnego. Dzięki obrazowaniu można przewidzieć skuteczność trombolizy oraz korzyści lub potencjalne zagrożenia związane z leczeniem. Z tego względu radiolodzy powinni zaznajomić się z różnymi rodzajami badań obrazowych u pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym oraz możliwością ich zastosowania w badaniach klinicznych. Może to pomóc radiologom w wykonaniu szybko optymalnego badania obrazowego, a także w odpowiedniej jego interpretacji. W przeglądzie tym skupiamy się na badaniach obrazowych w ostrym udarze niedokrwiennym, w tym na ich roli w najnowszych badaniach klinicznych oraz na wskazówkach do optymalnej interpretacji.

Słowa kluczowe: udar mózgu, zawał mózgu, tomografia komputerowa wielorzędowa, obrazowanie rezonansem magnetycznym

Communication between a neurologist and his patient: fear, anxiety and selective attention bias

Daniel Jerzy Żyżniewski

 

W artykule poruszono problem reakcji strachu i stanu lękowego w komunikacji neurologa z pacjentem. Opisano podstawowe psychologiczne różnice między strachem a lękiem. Zarysowano aspekt naturalnego podłoża strachu i lęku w porównaniu z nasilonymi indywidualnymi predyspozycjami osoby chorującej i/lub stanem chorobowym. Autor proponuje kilka praktycznych wskazówek mogących pomóc lekarzowi dostrzec symptomy strachu i lęku w procesie diagnostycznym i w procesie leczenia. W artykule poruszono także kwestię granic w kontakcie lekarza z pacjentem, lęku u osób z doświadczeniem traumatycznego uszkodzenia mózgu (traumatic brain injury – TBI) oraz tzw. selektywnej stronniczości uwagi.

The article describes fear reaction and anxiety state in the context of communication between a neurologist and his patient. Author shows basic psychological differences between fear and anxiety. The aspect of natural cause of fear and anxiety is shown in this article in compared to intensive reactions as a result of individual patient personal predispositions configured with various results of illness. A few practical heuristics, verbal and nonverbal techniques are proposed as useful in the process of diagnosis and building the relationship. The article points a subject of interpersonal boundaries in communication, anxiety state in persons with Traumatic Brain Injury (TBI) and selective attention bias.

Słowa kluczowe: komunikacja, neurologia, psychologia, strach, lęk

Key words: communication, neurology, psychology, fear, anxiety