Rozpoznawanie i terapia dysfagii neurogennej – część II
Diagnosis and therapy of neurogenic dysphagia – part II
Anna Czernuszenko, Marika Litwin, Jacek Zaborski
Streszczenie
Zaburzenia połykania są częstym i potencjalnie bardzo groźnym objawem pojawiającym się w przebiegu wielu chorób neurologicznych. W ich następstwie może dochodzić do groźnych klinicznych konsekwencji w postaci niedożywienia, odwodnienia, zachłystowych zapaleń płuc i śmierci. Powikłań tych można potencjalnie uniknąć. W pierwszej części artykułu omówiono patofi zjologię, epidemiologię i kliniczne konsekwencje dysfagii. W drugiej części zaprezentowano postępowanie diagnostyczne i możliwości terapeutyczne. Rozpoznanie dysfagii nie zawsze jest łatwe i często wymaga aktywnego poszukiwania ze strony lekarza. W niniejszym artykule omówiono charakterystyczne objawy z wywiadu, testy przesiewowe, badanie kliniczne oraz badania instrumentalne pomocne w diagnostyce dysfagii. Następnie zaprezentowano przegląd możliwych interwencji terapeutycznych, których celem jest – tam, gdzie to możliwe – dążenie do przywrócenia sprawności funkcjonowania struktur odpowiedzialnych za połykanie przez ćwiczenia, wypracowanie optymalnych sposobów połykania/karmienia oraz sformułowanie indywidualnych zaleceń dotyczących form żywienia, tak aby zapewnić chorym komfort, bezpieczeństwo oraz pokrycie ich zapotrzebowania na pokarmy i płyny. Zarówno diagnostyka, jak i terapia dysfagii neurogennej są procesem wymagającym interdyscyplinarnej współpracy. W terapii ważną rolę odgrywa edukacja oraz komunikacja z pacjentem i jego opiekunami.
Abstract
Swallowing disorders are common in course of many neurological conditions and are potentially very dangerous. They can lead to severe clinical consequences as malnutrition, dehydration, aspiration pneumonia and death. These complications can be potentially avoided. In the fi rst part of the article we focused on pathophysiology, epidemiology and clinical consequences of neurogenic dysphagia. In the secondo part we introduce diagnostic procedures and therapeutic possibilities. Diagnosis of dysphagia is not always easy and it often requires active approach from a doctor. In the article we present typical anamnestic symptoms which should arouse suspition of dysphagia, screening procedures, clinical examination and instrumental methods helpful in establishing the diagnosis of dysphagia. Next, we present overview of potential therapeutic strategies. The therapy aims to support recovery of function wherever applicable, to elaborate optimal swallowing/feeding strategies and to formulate individual dietary indications in order to maximize patients comfort and quality of life, safety and to assure adequate food and liquid intake. Both diagnosis and therapy are dependent on interdisciplinary professional cooperation. Very important part of the treatment is education and smooth communication with the client and his/her caregiver.
Słowa kluczowe: zaburzenia połykania, diagnostyka, terapia, rehabilitacja, zaburzenia neurologiczne
Key words: deglutition disorders, diagnosis, therapy, rehabilitation, neurologic disorders
Płyn mózgowo-rdzeniowy i nakłucie lędźwiowe: przegląd praktyczny
Tłumaczenie artykułu:
Cerebrospinal fluid and lumbar puncture: a practical review
Streszczenie
Płyn mózgowo-rdzeniowy jest nieodzowny dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Zmiany jego składu, przepływu lub ciśnienia mogą powodować różne podmiotowe i przedmiotowe objawy neurologiczne. Z kolei zaburzenia dotyczące tkanki nerwowej mogą zmieniać właściwości płynu mózgowo-rdzeniowego. Jego analiza może dostarczyć informacji potrzebnych do ustalenia rozpoznania, w pewnych warunkach może mieć znaczenie terapeutyczne i stwarza możliwości badania chorób układu nerwowego. Jednak nieprawidłowe pobranie, niewłaściwa technika i niekompletna analiza płynu mogą przyczynić się do istotnej chorobowości pacjentów i zmniejszyć ilość uzyskanych wiarygodnych informacji. W niniejszym artykule omówiono produkcję płynu mózgowo-rdzeniowego, jego krążenie i resorpcję, ponadto technikę nakłucia lędźwiowego, potrzebny sprzęt i analizę płynu mózgowo-rdzeniowego. Przedyskutowano również tematy, jak zminimalizować ryzyko powikłań związanych z nakłuciem lędźwiowym i jak postępować w przypadku ich wystąpienia.
Słowa kluczowe: płyn mózgowo-rdzeniowy, analiza, nakłucie lędźwiowe, technika, powikłania
Stwardnienie rozsiane i zespół niespokojnych nóg: przegląd systematyczny i metaanaliza
Tłumaczenie artykułu:
Multiple sclerosis and restless legs syndrome: a systematic review and meta-analysis
Streszczenie
Założenia i cel pracy. Zauważono, że zespół niespokojnych nóg (restless leg syndrome – RLS) występuje częściej u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (sclerosis multiple – SM) niż u osób bez SM.
- Dokonano przeglądu systematycznego oraz metaanalizy badań dotyczących RLS u pacjentów chorych na SM opublikowanych do kwietnia 2012 roku. Obliczono częstości występowania RLS i 95% przedziały ufności (95% confidence intervals – CI) u pacjentów z SM oraz u osób bez SM, a także ilorazy szans (odds ratios – OR) oraz 95% CI wystąpienia związku pomiędzy SM i RLS w oparciu o dane z tych publikacji. Następnie obliczono sumaryczne szacunki efektu dla związku pomiędzy SM i RLS.
- W piśmiennictwie zidentyfi kowano 24 badania. Częstość występowania RLS wśród pacjentów z SM wahała się od 12,12% do 57,50%, a u pacjentów bez SM od 2,56% do 18,33%. Niejednorodność badań była duża (częstość występowania RLS u pacjentów z SM I2 = 94,4%; częstość występowania wśród osób bez SM I2 = 82,2%). Z tego względu nie włączono danych zsumowanych dotyczących częstości występowania do metaanalizy. Niejednorodność w badaniach dotyczących związku między SM i RLS była umiarkowana (I2 = 53,6%). Wyniki zsumowanej analizy wskazują na to, że SM związane jest z czterokrotnym wzrostem ilorazu szans na RLS (zsumowany OR = 4,19; 95% CI 3,11-5,66). Związek ten był mniejszy wśród badań opublikowanych w formie pełnych prac oryginalnych (zsumowany OR = 3,94; 95% CI 2,81-5,54) niż wśród badań opublikowanych tylko w formie streszczeń (zsumowany OR = 6,23; 95% CI 3,25-11,95).
- Wyniki tego systematycznego przeglądu wskazują na to, że częstość występowania RLS wśród pacjentów z SM waha się od 12,12% do 57,50% w różnych populacjach. Wyniki zsumowanej analizy wskazują ponadto, że iloraz szans wystąpienia RLS wśród pacjentów z SM jest czterokrotnie wyższy w porównaniu z osobami bez SM.
Słowa kluczowe: związek, metaanaliza, stwardnienie rozsiane, częstość występowania, zespół niespokojnych nóg
Czy zależność między drżeniem samoistnym a chorobą Parkinsona ma charakter jednokierunkowy? Możliwe implikacje biologiczne
Tłumaczenie artykułu:
Is there a one-way street from essential tremor to Parkinson’s disease? Possible biological ramifications
Streszczenie
Mimo znacznej liczby dowodów przemawiających za istnieniem związku między drżeniem samoistnym (essential tremor – ET) a chorobą Parkinsona (Parkinson’s disease – PD) temat ten nadal budzi kontrowersje. Ważnym zagadnieniem, które nie zostało dotychczas rozstrzygnięte, jest prawdopodobnie jednokierunkowy charakter tej zależności (ET → ET + PD, ale nie PD → PD + ET). Celem niniejszego przeglądu jest: 1) omówienie danych przemawiających za i przeciw jednokierunkowości opisywanego związku; 2) omówienie konsekwencji takiej jednokierunkowej zależności (o ile ona istnieje) dla mechanizmów rozwoju choroby. Dowody przemawiające za istnieniem jednokierunkowej zależności to m.in.: 1) bardzo duża liczba niepotwierdzonych badaniami obserwacji klinicznych; 2) badania kliniczne i epidemiologiczne. Dane przemawiające na niekorzyść tej hipotezy mają charakter
bardziej teoretyczny niż empiryczny. Ogólnie rzecz biorąc, dowody potwierdzające są silniejsze, choć dla uzyskania pewności, konieczne byłyby dodatkowe badania. Obecnie najlepszym wyjściem jest być może potraktowanie tej kwestii jako otwartej. Biologiczne implikacje takiej jednokierunkowej zależności są następujące: 1) ma ona charakter przyczynowy, co oznacza, że pewien aspekt patofizjologii ET predysponuje daną osobę do zachorowania na PD; 2) niektóre przypadki ET mogą stanowić ograniczoną postać choroby ciał Lewy’ego, a wtórny rozwój PD może być wynikiem rozsiewu ciał Lewy’ego w obrębie pnia mózgu. Występowanie i charakter związków między ET i PD są niejednoznaczne. Potrzebne są dodatkowe dane podstawowe (epidemiologiczne i patomorfologiczne), które umożliwią lepsze zrozumienie tej zależności i jej znaczenia w patogenezie obu zaburzeń.
Słowa kluczowe: biologia, epidemiologia, drżenie samoistne, zaburzenia neurodegeneracyjne, choroba Parkinsona