Nudności i wymioty w 1. oraz 2. trymestrze ciąży są zjawiskiem częstym i zazwyczaj ustępują samoistnie. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych (hyperemesis gravidarum) występują u niewielkiego odsetka kobiet (0,3-2%), mogą mieć negatywne skutki dla zdrowia matki oraz dziecka i wymagają wykluczenia przyczyn niezwiązanych z ciążą, np. chorób endokrynologicznych (cukrzycy, nadczynności tarczycy, niewydolności kory nadnerczy) lub neurologicznych. W prezentowanym artykule autorzy opisują przypadek ciężarnej, u której uporczywe nudności i wymioty okazały się objawem nowotworu mózgu (zwojakoglejaka).

Ta 36-letnia kobieta, leczona wcześniej z powodu niepłodności, w drugiej ciąży po zapłodnieniu in vitro (G2P0, 8 +6. tydzień) zgłosiła się do poradni z powodu znacznie nasilonych nudności, wymiotów i układowych zawrotów głowy. W badaniu USG stwierdzono prawidłowo rozwijającą się ciążę pojedynczą. W ocenie klinicznej i badaniach dodatkowych nie stwierdzono niepokojących cech odwodnienia pacjentki. Ponownie pacjentka zgłosiła się w 14. tygodniu ciąży, gdy – obok nasilenia dotychczasowych objawów – zgłaszała zaburzenia równowagi podczas chodu i bóle głowy. Stwierdzone ciśnienie tętnicze w wysokości 90/60 mmHg sugerowało odwodnienie. W badaniu neurologicznym stwierdzono niewielką ataksję z trudnym do interpretacji wynikiem próby Romberga. Ponieważ badania laboratoryjne wykazały niskie stężenie witaminy B₁₂, uznano to za możliwą przyczynę zaburzeń chodu i równowagi. Jednak mimo podawania witaminy B₁₂, objawy neurologiczne nasilały się, dodatkowo pojawiły się trudności z przypominaniem słów, dyzartria, senność i spowolnienie częstości oddychania. Wykonano badanie metodą rezonansu magnetycznego (magnetic resonance imaging – MRI) mózgowia, które wykazało znacznego stopnia wodogłowie obturacyjne wywołane obecnością guza w czwartej komorze mózgu. W 23. tygodniu ciąży przeprowadzono endoskopową wentrykulocysternostomię komory trzeciej. Dzięki temu uzyskano szybką poprawę stanu pacjentki. W 25. tygodniu ciąży usunięto guz okolicy komory czwartej. Badanie histopatologiczne wykazało, że guz jest zwojakoglejakiem o I stopniu złośliwości według WHO.

Autorzy zwracają uwagę na kilka ważnych aspektów opisywanej sytuacji klinicznej. Po pierwsze, na częstą pułapkę w medycynie, czyli tendencję do nadmiernego skupiania się na informacjach początkowych w formułowaniu problemu klinicznego (w tym wypadku ciąża – niepowściągliwe wymioty ciężarnych). Ponadto okazało się, że już podczas wizyt związanych z zapłodnieniem in vitro opisywano u pacjentki zaburzenia chodu i zachowania. Gdyby nie tłumaczono tych objawów przyczynami psychologicznymi i zwrócono na nie baczniejszą uwagę, być może udałoby się wcześniej przeprowadzić diagnostykę i leczenie. Drugą sprawą jest opór przed wykonywaniem badań obrazowych u ciężarnych z powodu niepewności dotyczącej ich bezpieczeństwa dla matki i płodu. Autorzy przypominają, że według danych z piśmiennictwa badanie MRI jest uznawane za stosunkowo bezpieczne u ciężarnych. American College of Radiology uznaje, że nie ma potrzeby stosowania specjalnych środków ostrożności w przypadku wykonywania badania MRI w czasie ciąży. Cechą dolegliwości związanych z niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych jest ich ustępowanie przed 20. tygodniem ciąży, zatem obecność takich objawów po tym czasie powinna budzić niepokój i skłaniać do ponownego rozważania ich przyczyn.

Źródło:

Miszczak E.: Nasilające się w okresie ciąży nudności i wymioty – wykluczanie przyczyn neurologicznych. Opis przypadku. Neurol Prakt 2017; 3: 59-60.