Ponad 80% respondentów nie choruje przewlekle. Pozostałe osoby (20%) najczęściej cierpią na nadciśnienie tętnicze (56%), choroby serca (26%) i chorobę wrzodową (14%). Wśród respondentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego 50% osób przyjmuje Acard^® (najczęściej 2 razy dziennie). Na ulotce leku znajduje się informacja, że nie wpływa on na sprawność kierowcy. Tritace^® zażywa 25% chorujących. Lek ten może powodować zawroty głowy. Najczęściej złe samopoczucie pojawia się przy zwiększeniu dawki lub gdy zaczyna się stosować ten lek. Mimo rozpoznanego nadciśnienia tętniczego, 13% osób nie jest w stanie wymienić nazw leków, które przyjmuje. Może to oznaczać jednocześnie, że nie zapoznało się z ulotką i w konsekwencji nie wie, czy dany lek wpływa na sprawność prowadzenia pojazdu. Osób, które są świadome swojej choroby, a mimo to się nie leczą, jest aż 12%. Natomiast cierpiący na chorobę wrzodową deklarują, że zażywają Ranigast^® (150 mg/75 mg). Nie wykazano negatywnego wpływu ranitydyny zawartej w tym leku na zdolność kierowcy. Ulotka zawiera ostrzeżenie, aby w razie złego samopoczucia po zażyciu tego leku powstrzymać się od obsługi pojazdu mechanicznego. Respondentów zapytano także, czy w przypadku rozpoznania u nich choroby przewlekłej wiedzą, które z leków wpływają na prowadzenie pojazdów. Biorąc pod uwagę, że 55% osób nie zażywa leków, 40% odpowiedzi twierdzących jest bardzo wysokim wynikiem. Przyczyną takiej sytuacji może być to, że ulotki leków zażywanych na stałe są lepiej znane.

Zdecydowana większość ankietowanych (90%) nie cierpi na chorobę lokomocyjną. Z grupy pozostałych badanych (10%) zmagających się z dolegliwościami podczas podróży prawie połowa respondentów nigdy nie bierze leków, kiedy prowadzi pojazd. Aviomarin^®, podany w ankiecie jako przykład leku, zawiera dimenhydrinatum. Substancja ta została zakwalifikowana jako mogąca upośledzać sprawność kierowcy. Informacja o zakazie obsługi pojazdu mechanicznego po zażyciu tego leku znajduje się także na ulotce – upośledza on reakcje na bodźce zewnętrzne. Zapytano również ankietowanych, czy przyjmują leki doraźnie. Odpowiedzi twierdzącej udzieliło 41% osób. Respondenci najczęściej wymieniali Ibuprom^® (23%), który jest lekiem przeciwbólowym niewykazującym negatywnego działania na kierowcę. Aspiryna^®, Etopiryna®, Polopiryna^® S, Ketonal^®, No-Spa^® oraz Apap^® to także leki stosowane przy różnego rodzaju bólach. Informacje na ulotkach potwierdzają, że preparaty te nie zaburzają sprawności kierowcy. Sudafed^® stosowany jest w leczeniu przeziębienia i alergii. Zwalcza stany zapalne błony śluzowej nosa. Niestety w ulotce dołączonej do tego leku nie ma informacji o jego wpływie na zdolność obsługi pojazdu mechanicznego. Przeciwalergiczne działanie ma także Aleric^®, który w nielicznych przypadkach może wywoływać senność. Po jego zażyciu lepiej więc zrezygnować z prowadzenia pojazdu. W dolegliwościach żołądkowo-jelitowych zażywany jest przez ankietowanych Espumisan^® (5%). Nie zaburza on sprawności psychofizycznych. Ankietowani w pytaniu otwartym dotyczącym okoliczności okazjonalnego przyjmowania leków wymieniają bóle głowy, brzucha, zęba, mięśni, menstruacyjne oraz przeziębienie i grypę. Zaledwie 19% respondentów nie zapoznaje się z informacjami dołączonymi do leku. Pozostałe 81% przyjmuje leki świadomie. Wśród badanych 13% kierowców przyznaje się do wypadku bądź kolizji po zażyciu leku, a liczba osób zwracających uwagę na to, jakie bierze leki, zanim wsiądzie za samochodu, sięga 69%. Należy mieć nadzieję, że zdeklarowane odpowiedzi mają odzwierciedlenie w codziennym życiu. Mimo że badanie jest anonimowe, należy pamiętać, że część respondentów odpowiadała na pytania zgodnie z odpowiedzią pożądaną społecznie lub informacja mogła zostać zatajona (wypadek po zażyciu leków). Wśród badanych 13% kierowców przyznaje się do wypadku bądź kolizji po zażyciu leku.

Odpowiedzi na pytania dotyczące posiadania i składu apteczki pierwszej pomocy wykazały, że tylko 19% osób z badanej grupy wozi w apteczce samochodowej leki, z czego aż 67% nie zapoznało się z informacją o wpływie tych leków na zdolność obsługi pojazdów mechanicznych. Wymienianymi lekami, które kierowcy wożą w samochodach, są: Ibuprom^®, Apap^®, Polopiryna^® S oraz Etopiryna^®. Jak już wcześniej wspomniano, leki przeciwbólowe nie powodują pogorszenia zdolności prowadzenia pojazdu. W apteczkach ankietowanych znalazł się także Gripex^®, którego przyjmowanie zobowiązuje kierowcę do zachowania szczególnej ostrożności. W przypadku pojawienia się senności, omamów czy zawrotów głowy należy zrezygnować z kierowania pojazdem. Warto podkreślić, że 81% respondentów deklaruje, iż zażywa leki świadomie. W apteczkach pierwszej pomocy dostępnych w sprzedaży nie ma leków. Zaledwie 33% osób przeczytało ulotkę dołączoną do opakowania, co stoi w sprzeczności z poprzednią odpowiedzią dotyczącą zapoznawania się z informacjami o lekach w ogóle (wynik 81%). Może to świadczyć o tym, że respondenci wypełniali ankiety, deklarując pożądane społecznie zachowania, a nie zgodnie ze stanem faktycznym. Pytanie dotyczące leków w apteczkach jest bardziej szczegółowe i wymaga od badanego konkretnej wiedzy. Wśród osób, które czytają ulotki leków przyjmowanych doraźnie lub przewlekle tylko 25% zwraca uwagę na zapis o zdolności prowadzenia pojazdu. Aż 50% badanych nikt nie informuje o występowaniu zależności między zażywaniem leku a obsługą pojazdu mechanicznego. Informację taką uzyskało 32% respondentów od lekarza, a 8% od farmaceuty. Wśród odpowiedzi w kategorii „Inna osoba” (10%) najczęściej respondenci wymieniali znajomych (38%), rodzinę (11%) lub telewizję, Internet (51%). Ostatni wynik nie powinien być w dzisiejszych czasach zaskoczeniem, jednak nie zapominajmy, że lekarz ma obowiązek poinformować pacjenta o przeciwwskazaniu do jazdy (jeśli takie występuje), gdy zapisuje dany lek.

Wnioski